O Patronce

Zofia Nałkowska

(ur. 10 listopada 1884, zm. 17 grudnia 1954) – pisarka, publicystka i dramatopisarka.

Ukończyła pensję w Warszawie. Studiowała historię, geografię, ekonomię i językoznawstwo na tajnym “Uniwersytecie Latającym”. Działaczka organizacji kobiecych. Od 1933 członek Polskiej Akademii Literatury, działaczka PEN Clubu i ZZLP, Towarzystwa Opieki nad Więźniami “Patronat”, współzałożycielka i członek grupy literackiej “Przedmieście” (1933-1937). W latach 1939-1944 współdziałała z podziemiem kulturalnym. W latach 1945-1947 posłanka do Krajowej Rady Narodowej, w latach 1947-1954 posłanka do Sejmu, działaczka Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich Oddział Łódzki, redaktorka tygodnika “Kuźnica”.

Zadebiutowała jako poetka w 1898 na łamach “Przeglądu Tygodniowego”. W 1906 ogłosiła powieść “Kobiety”.

Biografia

Zofia Nałkowska – jedna z najwybitniejszych wśród polskich pisarzy XX wieku. Jej pełne nazwisko to Zofia Gorzechowska, primo voto Rygier, z domu Nałkowska. Urodziła się w 1884 roku w Warszawie. Jej ojciec był znanym uczonym-geografem. Ukończyła prywatną pensję i tajny Uniwersytet Latający. Największą część swojej szerokiej wiedzy zyskała dzięki samokształceniu.

W ciągu swojego życia była dwukrotnie mężatką. Mieszkała w okolicy Warszawy, w Kielcach, Krakowie, Grodnie i niedaleko Wilna. W okresie międzywojennym pracowała dla polskiego rządu, w Biurze Propagandy Zagranicznej. Przez lata była wiceprezesem polskiego PEN-Clubu, działała w Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich, była posłanką na sejm PRL.

Brała udział w pracach Międzynarodowej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce – efektem tej działalności były “Medaliony” – zbiór opowiadań dokumentujących czas II wojny światowej. Pisarka zmarła w 1954 roku.

Nałkowska debiutowała jako poetka mając 17 lat. Zamieszczała swoje wiersze w warszawskich czasopismach, m.in. w modernistycznej “Chimerze”. Szybko jednak porzuciła poezję dla prozy. Od połowy pierwszej dekady XX wieku publikowała swoje powieści – “Kobiety”, “Książę”. Ich tematyka była silnie związana z nurtem młodopolskim – było to najczęściej teoretyzowanie na tematy nie mające bliższych związków z rzeczywistym życiem. Z czasem jednak autorka zaczęła coraz większą wagę przywiązywać do strony psychologicznej człowieka, do ludzkich uczuć w różnych sytuacjach życiowych. Momentem zwrotnym w twórczości pisarki był czas pierwszej wojny światowej.

Szczególne dążenie do poznania psychiki ludzkiej ujawniła Nałkowska w “Charakterach” – cyklu szkiców, które kontynuowane były przez wiele lat – pierwsze ukazały się w roku 1922, kolejne – w 1948.

Autorka została nagrodzona wieloma wyróżnieniami. Za swoje najwybitniejsze dzieło okresu międzywojennego – “Granicę” otrzymała w 1936 roku Państwową Nagrodę Literacką. Powtórnie przyznano jej tę nagrodę w 1953. Otrzymała też Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.

Wybrana bibliografia Nałkowskiej: Rówieśnice, Węże i róże, Koteczka, czyli białe tulipany, Lustra, Tajemnice krwi, Hrabia Emil, Charaktery dawne i ostatnie, Romans Teresy Hennert, Dom nad łąkami, Choucas, Niedobra miłość, Węzły życia, Widzenie bliskie i dalekie.

Bibliografia

• 1906 “Kobiety”
• 1922 “Charaktery”
• 1923 “Romans Teresy Hennert”
• 1925 “Dom nad łąkami”
• 1927 “Choucas”
• 1928 “Niedobra miłość”
• 1930 “Dom kobiet”
• 1931 “Ściany świata”
• 1935 “Granica (powieść)
• 1939 “Niecierpliwi”
• 1946 Medaliony
• 1948 “Węzły życia”
• 1957 “Widzenie bliskie i dalekie”
• 1970 “Dzienniki czasu wojny”
• 1975-1996 “Dzienniki”
• “Charaktery dawne i ostatnie”
• “Choucas”
• “Dzień jego powrotu”
• “Hrabia Emil”
• “Koteczka czyli Białe tulipany”
• “Książę”
• “Lustra”
• “Między Dunajcem i Kamienicą”
• “Mój ojciec”
• “Narcyza”
• “Rówieśnice”
• “Róża Palatynu”
• “Tajemnice krwi”
• “Węże i róże”