Księgozbiór

Autor: Magdalena Staniszewska

Księgozbiór biblioteki w dniu otwarcia, w marcu 1945 r. liczył 800 woluminów. Jak na ówczesne warunki była to znaczna liczba, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że Sierpc znajdował się w czasie okupacji na terenach włączonych do Rzeszy Niemieckiej, na których wszelkie przejawy kultury polskiej niszczono szczególnie zawzięcie. Pierwsze zbiory stanowiły w większości publikacje wydane przed II wojną światową, w tym wiele książek XIX-wiecznych. Do najstarszych należały utwory Józefa Ignacego Kraszewskiego, Józefa Korzeniowskiego i Jana Lama wydane w latach 1871, 1872 i 1873 we Lwowie i Warszawie.

Duża część książek pochodziła z ocalonych przez ludność resztek księgozbiorów sierpeckich (księgarni, Biblioteki Rodziny Policyjnej i Powiatowej Centrali Kompletów Ruchomych) oraz rozmaitych darów. Znajdowały się też książki drukowane w latach wojny w USA, otrzymane w darze od Polonii Amerykańskiej. W inwentarzu figurowało też kilka książek opublikowanych w Warszawie w czasie okupacji (westerny i poradniki ogrodnicze), a także pierwsze książki wydane już po wyzwoleniu przez wydawnictwa: „Gebethner i Wolf”, „Wiedza”, „Książka”, „E. Kuthan” i „St. Kamiński”. Były to poza niewielkimi wyjątkami książki cenne: klasyka polska i obca, książki naukowe i popularnonaukowe, różnego rodzaju poradniki, a nawet Encyklopedia Orgelbranda z 1900 r.

Aby biblioteka sprawnie funkcjonowała należało pokonać wiele trudności, głównie zdobywania funduszy na powiększenie zbiorów bibliotecznych. W maju 1946 r. odbywał się w Sierpcu Tydzień Oświaty, Książki i Prasy. Podczas tych dni ze sprzedaży okolicznościowych nalepek, chorągiewek oraz z ulicznych zbiórek pieniężnych od prywatnych ofiarodawców, uzyskano niewielkie fundusze, które przeznaczono na zakup książek. Także ówczesne Starostwo Powiatowe włączyło się w akcję, nie szczędząc na ten cel środków finansowych. Duże zaangażowanie dla rozwoju bibliotek w trudnych powojennych czasach wykazał Franciszek Midura, pełniący funkcję inspektora kulturalno-oświatowego na terenie Sierpca. Zdobył on dla ówczesnej biblioteki komplet monumentalnego dzieła Oskara Kolberga „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania…”.

Do końca 1946 r. księgozbiór powiększał się powoli, drogą zakupów za fundusze przydzielone przez samorząd miejski i Urząd Powiatowy. Rozwój biblioteki przyśpieszyło wydanie przez rząd „Dekretu o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” z 17 kwietnia 1946 r. Do biblioteki sierpeckiej, podobnie jak i do innych, wpływały komplety książek, kupione i opracowywane w ramach zakupu centralnego przez Naczelną Dyrekcję Bibliotek w Ministerstwie Oświaty a następnie Centralny Zarząd Bibliotek w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W 1948 r. w ramach działalności ogólnopolskiego Komitetu Upowszechniania Książki (KUK), powołanego dla wspierania bibliotek, książnica sierpecka otrzymała zbiory o dużej wartości literackiej, w twardej oprawie. Była to klasyka polska i obca oraz książki współczesnych pisarzy polskich, a także literatura popularnonaukowa. Forma nabywania zbiorów przez zakup centralny oraz KUK dominowała aż do roku 1956, kiedy to zakup książek dla powiatowych sieci bibliotecznych przejęły biblioteki wojewódzkie a następnie powiatowe.

W latach 50. nastąpił znaczny przyrost księgozbioru. Jednak tylko część wpływających ówcześnie książek trwale go wzbogaciła. Biblioteka otrzymywała wtedy, obok cennych zbiorów z klasyki literatury, wiele powieści tendencyjnych, o niskich walorach literackich, podobnej wartości literaturę popularnonaukową oraz wieloegzemplarzowe zestawy dzieł klasyków marksizmu i ich interpretatorów. Z wielu tysięcy tego typu książek należało po 1956 r. zbiory oczyścić. Jednocześnie w pierwszej połowie lat 50., na mocy decyzji władz, ze zbiorów usunięto wiele książek uznanych za szkodliwe w nowej rzeczywistości. Obok cennych książek popularnonaukowych i naukowych, selekcją objęto dzieła wielu wybitnych polskich pisarzy.

 

Miejska Biblioteka Publiczna po ponad 60 latach istnienia zgromadziła 87 359 woluminów książek (dane na koniec roku 2006). Liczba ta obejmuje także Filię biblioteczną nr 2. Są to zbiory adresowane do różnych grup czytelników i zaspokajające różnorakie potrzeby i gusta czytelnicze. Biblioteka umożliwia dotarcie do lektur szkolnych uczniom i nauczycielom szkół wszystkich typów. Zbiory biblioteczne pomogły już wielu studentom, ludziom pracującym naukowo, poszerzającym swoją wiedzę drogą samokształcenia, interesującym się przeszłością miasta i wieloma innymi tematami.

44% księgozbioru biblioteki stanowi literatura piękna dla dorosłych (od romansów i kryminałów do dzieł zaspokajających potrzeby najbardziej wyrafinowanych czytelników), 18% to książki dla dzieci i młodzieży, 38% – literatura naukowa, popularnonaukowa i fachowa. Dumą biblioteki jest wspaniały księgozbiór podręczny w Czytelni, liczący ponad 9 tys. woluminów, dzieł naukowych i informacyjnych. Czytelnia posiada też wydzielony, bardzo liczny księgozbiór dotyczący Sierpca, ziemi sierpeckiej i całego Mazowsza. Gromadzone są także czasopisma, aktualnie w bibliotece są 54 tytuły czasopism bieżących i 39 tytułów oprawnych. Miejska Biblioteka Publiczna może poszczycić się także cenną 33-tomową „Encyklopedią Britannica” w wersji oryginalnej, ufundowaną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Bibliotekę Publiczną m. st. Warszawy. Czytelnicy mają również do dyspozycji 1000 audiobooków.

 

 

 

 

Najstarsze książki w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej